De Wet van Pleuris

De wet van Pleuris

De uitdrukking: “Dan breekt de pleuris uit!” betekent zoveel dat er een hoop gedoe en ellende zal ontstaan. De hel breekt los, er komt gedonder van, kortom alles wat niet wenselijk is als je net bezig bent een ramp of crisis te bestrijden. Het is feitelijk een escalatie van het aanvankelijke probleem. Soms spreken we ook wel van de ramp na de ramp.

Het is geen keiharde wetenschap, maar in 2002 zijn een aantal onderzoekers bezig geweest om in kaart te brengen welke variabelen van invloed zijn op het ontstaan van “de pleuris”. Hiermee hebben ze de zogenaamde Wet van Pleuris in het leven geroepen.

Welke variabelen zorgen er voor dat de pleuris uitbreekt?

De wet van Pleuris luidt: P = V x R x (S)M²

V staat voor Verwijtbaarheid, R voor Relevantie en M voor (Sociale)Mediageniekheid. Op basis van deze formule is inschatting te maken over het al dan niet uitbreken van de Pleuris.

Voor de crisisdilemma game Summercamp hebben we de wet van Pleuris als uitgangspunt genomen. Op basis van de principes van de wet van Pleuris is de game tot stand gekomen.

Verwijtbaarheid

Verwijtbaarheid betekent in hoeverre er zogenaamde “schuldigen” kunnen worden aangewezen. Het gaat veelal om subjectief ervaren verwijtbaarheid. Denk aan vragen als:

• Had deze ramp voorkomen kunnen worden?
• Hadden we dit niet kunnen voorzien?
• Is het al eens eerder gebeurd en zo ja, waarom hebben ‘ze’ daar geen lering uit getrokken?
• Is er sprake van nalatigheid?
• Is er gebrekkig professioneel opgetreden?
• Zijn er feiten achtergehouden?
• Is er sprake van persoonlijk gewin ten nadele de slachtoffers?

Relevantie

Een tweede variabele is de Relevantie van het incident of de ramp. Relevantie wil zeggen in hoeverre het incident wordt ervaren als iets wat ons allemaal zou kunnen overkomen. Iets wat ‘dichtbij’ komt. Denk hierbij aan vragen als:

• Had dit ons ook kunnen overkomen?
• Zijn er kinderen of ouderen bij betrokken?
• Was het letterlijk dichtbij (een grote ramp in Amsterdam komt veel heftiger binnen dan een vergelijkbare ramp in Oezbekistan).
• Vergroot het de reeds aanwezige maatschappelijke onrust?
• Tast het ons algehele gevoel van veiligheid aan
• Is het incident symbolisch voor een sluimerende trend?
• Voedt het incident een bestaand vijandbeeld?
• Is er sprake van grote gevolgen voor veel mensen?
• Leidt het tot hoge maatschappelijke kosten?

Sociale mediageniekheid

Zeker in de huidige tijd waarin sociale media beelden en meningen kunnen verspreiden is deze laatste variabele een erg belangrijke. Daarom weegt deze variabele nog zwaarder dan de Relevantie en Verwijtbaarheid. Des te meer geschikte beelden, des te hoger de mediageniekheid. Maar sociale mediageniekheid is veel meer dan mooie beelden of indringende plaatjes. Plaatjes en verhalen kunnen elkaar versterken en het lastige van sociale media is dat er al snel een soort tunnelvisie zal ontstaan. Is er eenmaal een bepaald beeld geschetst van een situatie dan zoeken de gebruikers van sociale media veelal nieuw materiaal dat het reeds gevestigde beeld alleen nog maar zal versterken. Er ontstaat dus een selecterend en subjectief interpreterend mechanisme op, bijvoorbeeld door de toonzetting van berichten die de publieke opinie beïnvloeden. Sociale mediageniekheid is hoger als er bijvoorbeeld sprake is van de volgende factoren:

• Zijn er interessante personen (VIP’s) bij betrokken?
• Wat is de huidige nieuwswaarde (in de komkommertijd zit iedereen te wachten op nieuws)
• Zijn er interessante foto’s of filmpjes?
• Is er een saillant detail dat beklijft?
• Leent de situatie zich voor een versimpeling (onelines en populistische uitspraken)
• Is er sprake van een unieke of heel nieuwe gebeurtenis
• Is er sprake van veel slachtoffers en/of grote schade

Jump en Crisisteams

Voor crisisteams hebben wij veel verschillende serious games ontwikkeld.

• Compacte Serious Games of maatwerk
• Met en/of zonder begeleiding
• Advies op maat
• Check het overzicht van mogelijkheden

Ga naar de overzichtspagina's voor crisisteams

Het uitbreken

Als één van de drie variabelen ontbreekt dan zal de Pleuris niet zo snel uitbreken. Dan nog kan er natuurlijk sprake zijn van een grote ramp of incident, maar zonder extra gedoe er omheen.

Als er bijvoorbeeld geen sprake is van verwijtbaarheid zoals bij een natuurverschijnsel, of als het iets is in een ver land wat ons niet zo snel raakt of als er geen interessante beelden over zijn te maken dan zal het allemaal erg meevallen.

Voorbereid zijn dankzij de wet van pleuris

Tijdens crisissituaties is het van belang om snel in te schatten of er extra gedoe kan ontstaan. Niet dat je dat allemaal kunt voorkomen, maar het is toch prettiger om hier op voorbereid te zijn zodat je, waar mogelijk nog zelf een stuk regie kunt voeren.